هرودوت میگوید مردم ماد را در گذشته آریاییان میخواندند ,استرابود میگوید ماد ,پارس,بلخ و سغد که مردمان آن زبان یکسان داشتند آریانا نامیده میشدند همچنین دیودور میگوید زرتشت قوانین روح نیک را درمیان آریاییان موعظه میکرد
داریوش شاه در سنگ نبشته dna میگوید :
من داریوش شاهِ بزرگ، شاهِ شاهان، شاهِ کشورهای همه‌گونه مردم، شاه در این زمینِ بزرگِ دورودراز، پسرِ ویشتاسپَ، هخامنشی، پارسی، پسرِ پارسی، یک آریایی، دارای نژاد آریایی
نام پدر پدربزرگ داریوش که خود شاه بود آریارمنه بود همچنین نام یکی از پسران داریوش آریا بیگنس و دیگری آریامنه بودند .
خشایار شا شاه میگوید:
من خشایار شا شاهِ بزرگ، شاهِ شاهان، شاهِ کشورهای همه‌گونه مردم، شاه در این زمینِ بزرگِ دورودراز، پسرِداریوش ، هخامنشی، پارسی، پسرِ پارسی، یک آریایی، دارای نژاد آریایی
نام های بسیار در یونان باستان آریا و یا ترکیبی از آریا است .
آریانوس نیکومدی مورخ نامدار یونانی .
هرودوت مورخ یونانی در کتاب خود داستان افسانه آریون Arionرا می اورد. آریون سازنی اهل متیمنا Methymna بود که در دربار پریاندرPriander پادشاه کورنت Corineth از شهر های یونان خدمت میکرد.
در داستان ایلیاد و ادیسه نام های بسیاری از شخصیت ها و مکاتنها بر گرفته از نام آریا است که گواهی دهنده آریایی بودن یونانیان و توایی ها است مانند؟
آریان Arianeدختر مینوس
آریسپ Arisbeیا آریسپه شهری در تروا
آریسباس Arisbas پدر لئوکریت
اریم Arimesکوهی یا مردمی در سیلیس
آریون Arionاسب آدراست.
این چنین است که مردمان شمال هند ,ایران ,یونان مردمان شمال ایتالیا ,سکایی ها و سرمت ها خود را آریا مینامیدند.
نام میهن اولیه آریایی ها ایران ویج به معنای میهن آریایی ها بوده است ,ایران ویج دارای هوایی سردی بوده است بطوری که طبق منابع کهن ایرانی مانند وندیداد 10 ماه هواسر و زمستان و دوماه تابستان بوده در ان دوماه هم هواسرد اب سرد گیاه سرد بوده است, مکان قطعی ایران ویج ناشناخته است اما امکان دارد خوارزم یا ایران کنونی ایران ویج بوده باشد.
اینکه آیا تنها مردمان ایران و هند آریایی هستند و یا آریا نام تمام هندواروپایی ها هست درقرن 20 و 21 مورد بحث بوده است به این گونه که آیا اریا یی ها همان هندو اروپایی ها هستند و یا آریا جزو هند و اروپائیاتن هستند. دلیل این تفاوت رنگ سفید مردم اروپا با مردم شمال ایتالیا و هند است. بحر حال این مساله مورد اختلاف است و یکی از این دو حالت درست است.
الف- آریایی ها همان هند و اروپائیان هستند.
ب- آریایی ها زیر مجموعه هند و اروپائیان هستند.
داستان طوفان عصر جم از کهن ترین خاطرات مشترک آریایی هست که هم در خاطر مردم ایرام و مردم اسکاندیناوی مانده است.
وِیژگی نژاد آریایی شجاعت ,جنگاوری ,هوش ,نوآوری ,میهن پرستی حس وفاداری به خانواده و اخلاق مداری و است که باعث شکل گیری امپراتوری بزرگ روم و شاهنشاهی ایران گردید و فرمان روایی های دیگر گردیده است. این ویژگی ها باعث گردیده است که آثار هنری ,علمی و فرهنگی بسیاری از مردمان آریایی بر جای بماند.
بخش بزرگی از تمدن اسلامی با تلاش مردمان آریایی ساخته شده است . خدا پرستی از دین های کهن آریایی است چنانکه طیف باور برخی منابع آریایی جم شاه بزرگ آریایی از سوی خواند بزرگ مامور گشت دژی بسازد. هرچند دین های دیگری نیز در میان آریایی ها بر قرار بوده است.