خانواده و دفاع از آن در نزد آریایی ها اولیه بسیار جایگاه بالای داشته است .شجاعت و قهرمانی در راه دفاع از خانواده ستوده میشده است اما ساختار خاتنواده در میان آریایی های هزاران سال پیش چگونه بوده است.

نمان یا دمان کوچکترین واحد جامعه بوده است که یک خانواده گسترده بوده است یعنی از چند خانواده درست میشده است (پدر بزرگ و فرزندان و نواده هایش) چند نمان یک ویس (vis) را درست مرکردند ویس را میتوان با روستا برابر دانست .

چند ویس یک رنتو (zantu)را پدید میآورد . زنتو به معنای قبیله است چنانچه یکی از قبایل ماد آریا زنتو نام داشت. زنتو را میتوان با شهرستان مقایسه کرد.

دهیود (dahyu)از به هم پیوستن چند زنتو پدید می آمد .دهیو بزرگ ترین واحد مستقل آریایی به شمار میرفت . بزرگ دهیو بر فرمانروایان زنتو ها فرمانروایی میکرد.

تسلط یک دهیو بر دهیو های دیگر با جنگ و یا از راه های سیاسی رخ میداد که در زمان کیانیان یا کویان بزرگ مانند کی خسرو کاوس قباد و کس گشتاسب چند بار رخ داد اما این گونه توازن ها شکننده بود و تا دوران کوروش کبیر آریایی ها فرمانروایی های پراکنده داشتند که تنها در جنگها با هم متحد میشدند مانند ایستادگی در برابر نیروهای میان رودانی که البته چندان هم مفید نبود تا اینکه سازمان شاهنشاهی به همیت کورش بزرگ بنیان گذاشته شد.

.در فرهنگ ایرانی پادشاه چه مرد باشد و چه زن به او شاه میگویند ,و اگر شاه مرد باشد همسر او را شهبانو خطاب میکنند. واژه ملکه اصولا واژه ای عربی است و از خارج از فرهنگ ایرانی به ما منتقل شده است در ایران به داریوش بزرگ شاه میگفتند همچنان که به اردشیر بزرگ و شاپور بزرگ شاه میگفتند  به بوران دخت و اذرمیدوخت دو پادشاه ساسانی هم شاه میگفتند بنابر این پادشاه چه زن باشد و چه مرد به او شاه میگویند.

در دوران تاریخی دو تن از پادشاهان ساسانی شاه بوده اند هرچند در افسانه های ایران از پادشاهی همای چهزارد هم سخن رفته است . در دوران کورش بزرگ هم پادشاه یکی از قبایل ماگاست یک بانو بوده است بنابر این پادشاهی زنان در ایران سابقه بسی طولانی دارد.