درفش عقاب هخامنشیان. از ایران تا اروپا

Views: 33

میدانیم درفش شاهنشاهی ایران در زمان هخامنشیان درفش عقاب بوده است. سرداران و تاریخ نویسان یونانی که با سپاه ایران و شاهنشاهان ایران برخورد داشته اند به روشنی گفته اند که هخامنشیان درفش عقاب پیکر را بکار می برده اند. 

کاربرد درفش عقاب پیکر هم به این گونه بوده است که پیکر یک عقاب را از طلا ساختند و بر سر نیزه قرار میدادند.  

در کتاب تاریخ پرچم ایران استاد بختورتاش به نقل از گزنفون پرچم شاهنشاه کوروش بزرگ در جنگ با کرزوس پادشاه لیدی را چنین توصیف میکند : 

پرچم کوروش عبارت بود از پیکر عقابی زرین با بالهایی گشاده که به نیزه بلندی نصب بود . امروز هم پرچم پادشاهان پارسی ( ایران) چنین است . 

گزنفون به روشنی می گوید که پرچم ایران پیکر عقاب زرین بوده است و نمی گوید عقاب زرین نقش شده بر پارچه رنگ ایکس یا ایگرگ . امروزه رسم است پرچم را از پارچه ای رنگی، یک رنگ یا بیشتر می سازند مانند پرچم ایران سه از سه رنگ سبز، سفید و سرخ است اما در دوران هخامنشیان به ساخت و نصب یک عقاب طلایی اکتفا می کرده اند. 

گزنفون که خود در زمان شاهنشاه اردشیر دوم هخامنشی زندگی می کرد و در جنگ داخلی ایران به شاهزاده هخامنشی کوروش کوچک در جنگ بر علیه شاهنشاه اردشیر دوم شرکت کرده بود خود پرچم عقاب ایران را دیده بود . در این جنگ که کوروش کوچک شکست خود و بازگشت ده هزار یونانی یکی از داستان های کهن تاریخ است رقم خورد گزنفوش درفش عقاب ایران را چنین نقل میکند. 

پرچم شاه عقابی است از طلا که بالهای خود گشوده و بر نوک نیزه ای قرار گرفته است . 

اما چرا پرچم هخامنشیان عقاب بوده است ؟ برخی در پاسخ به این پرسش گفته اند که عقاب هخامنشی تاثیر پذیرفته از هوروس مصری است !کما اینکه یک پلاک مربع شکل شاهین در تخت جمشید از خمیر لاجورد پیدا شده که شاهینی با سه حلقه یکی بر بالای سرش و دو حلقه چنگالهایش دارد. 

این گفته درست نیست زیرا از زمان کوروش بزرگ عقاب نماد پرچم ایران بوده، کوروش هرگز به مصر نرفته بود و هیچ تاثیری از مصر نپذیرفته بود. گذشته از آن درفش کهن شهداد که میراث تمدن جیرفت است هم در بالای خود پیکرده یک عقاب را دارد که نشان میدهد عقاب از هزاران سال پیش از هخامنشیان درفش ایران بوده است. 

آلیان مورخ رومی یک داستان از هخا جد هخامنشیان می اورد که ممکن است برای پیدا کردن دلیل اهمیت عقاب برای هخامنشیان سودمند باشد. 

آلیان میگوید یک عقاب هخا جد هخامنشیان را در کوه های قفقاز پرورش داده است. این گفته مهمی است زیرا این داستان چون داستان شناخته شده سیمرغ، زال و رستم در شاهنامه است. 

گرشاسب کهن ترین و مهمترین پهلوان ایران در اوستا است که با نام سام در شاهنامه جد رستم است. سام پسری داشت به نام زال ، سام زال سپید موی نوزاد را در بیابان می گذارد تا جانوران نابودش کنند. سیمرغ که امروزه عقاب مینامیم زال را به آشیانه خود میبرد و پرورش میدهد . 

از زال رستم پدید می آید که جهان پهلوان شاهنامه است . 

پس میبینیم سیمرغ در یکی از بزنگاه های فرهنگی ایران پیدا میشود و حتما در دوران هخامنشیان داستان شناخته شده ای بوده است . 

داستان همای سعادت هم که همه میدانند. همای پرنده ای است که بر سر هر کس بنشیند نشانه سعادت و بهروزی و کامروایی اوست . پس اینجا هما با پادشاهی ایران پیوند می یابد. 

میدانیم عقاب نماد لژیون های رومی نیز بوده است زیرا رومی ها هم از تبار فریدون و از نژاد آریا هستند. 

در شاهنامه به تبار مشترک مردم ایران ، روم و توران که اروپایی و ژرمن ها هستند اشاره شده است پس طبیعی است که درفش عقاب در ایران، روم و شمال اروپا دیده شود. 

عقاب نماد فره ایزدی است و خداوند مهربان و بزرگ شاهنشاه ایران کوروش بزرگ را در تورات عقاب شرق نامیده است . 

عقاب نماد فره ایزدی است ، عقاب درفش شاهنشاهان فرهمند هخامنشیان بوده است و خداوند مهربان و دانا در تورات کوروش  را عقاب شرق خوانده . در این جمله نکته ای است که نشان دهنده فرهمندی شاهان ایران است. 

میدانیم اساطیر ایران می گوید جمشید جم فرهمند ترین انسان بر روی زمین بود و به سبب یک گناه فره او جدا شد. فره جم بصورت مرغ وارغن از او جدا شد. این که مرغ وارغن چگونه پرنده ای است بیشتر ین احتمال آن شاهین و همای هستند همان پرندگانی که پیکره زرین آنان بر سر نیزه نماد شاهنشاهی ایران بوده است . 

آنچه درباره درفش عقاب ایران باستان میدانیم این است که از دوران تمدن جیرفت تا پایان هخامنشیان پیکره عقاب بر نیزه درفش شاهنشاهی ایران بوده است . درفش عقاب درفشی پرکاربرد در جهان آریایی است و در بیرون از مرزهای ایران رومیان و ژرمن ها نیز درفش عقاب آریایی را بکار میبردند پس درفش عقاب از دیدگاه کهن و پر کاربردی کهن ترین درفش جهان و البته ایران است که در شهداد کرمان یافته شده است و پرکاربرد ترین نماد دولتی و ملی در جهان است . 

برخی ممکن است بگویند اروپایی ها و رومی ها درفش عقاب را از ایران الگو برداری کرده اند . اما با توجه به خویشاوندی مردمان آریایی ایران، روم و اروپا بکار بردن عقاب میتواند نشانه میراث مشترک آریایی باشد . 

امروزه ناسیونالیست های آلمان با بکار بردن عقاب در پرچم سه رنگ سیاه، سفید و سرخ که کهن ترین الگوی سه رنگی آریایی و الهام گرفته شده از طبقات سه گانه جامعه آریایی است کهن ترین نمونه درفش آریایی را بکار میبرند. 

در پایان هم به نگاره موزاییکی نبرد شاهنشاه داریوش و اسکندر یافت شده در ایتالیا اشاره کنم که در این نگاره درفش آسیب دیده است و نمی توان درباره آن گفت. گویا بخش هایی از این درفش به رنگ سرخ هستند و گویا نقش یک پرنده در درفش کشیده شده بود اما به درستی نمی توان گفت چه پرنده ای در درفش بکار برده شده است. درباره درفش هخامنشیان میدانیم درفش عقاب بوده و معتبر ترین منابع تاریخی جهان گواهی میدهند که از روزگاران کهن عقاب نماد درفش ایران بوده است . شباهت درفش عقاب هخامنشی به درفش لژیون های رومی می تواند بروز دهنده همبستگی و اتحاد آریایی گردد.